Toespraak van de heer Wilfred Kemp

De heer Wilfred Kemp heeft deze uitgesproken tijdens de 5 mei vrijheidsviering georganiseerd door het 4 & 5 mei comité Montfoort. In zijn indrukwekkende toespraak sprak hij zijn dankbaarheid uit over het feit dat hij in vrijheid kan leven. En dat wanneer je die vrijheid niet onderhoudt, je je er niet voor inzet, dan is ie weg voor je er erg in hebt.

''Stel: je zou aan een vis kunnen vragen hoe belangrijk water voor hem is. Hij zou je met glazige ogen aankijken. Dat heeft ie zich nog nooit afgevraagd. Water is er altijd geweest en zal er altijd zijn, denkt ie.

Datzelfde gold voor mij ook als het om vrijheid gaat. Mijn hele leven heb ik er nooit over nagedacht. Zolang ik me kan herinneren, mocht ik zeggen wat ik wilde, doen wat ik wilde, en voor mij heel belangrijk: liefhebben wie ik wilde. Ik dacht eigenlijk nooit na over het belang van vrijheid. Onze voorouders hadden een groot offer gebracht om die vrijheid voor ons te bevechten.  Die zouden we nooit meer uit handen geven, dacht ik.….

Maar eerlijk gezegd ben ik er niet meer zo zeker van.  Een noodzakelijke voorwaarde voor echte vrijheid is namelijk dat die vrijheid geldt voor iedereen.

En niet alleen voor degene die tot jouw groep behoort, die jouw mening deelt. Ook voor mensen uit een andere cultuur, met een andere levenswijze…ook zij hebben recht op vrijheid te doen en te zeggen wat ze willen en lief te hebben wie ze willen. Op voorwaarde dat die andere cultuur gedragen wordt door respect voor de ander.

Er is een reden waarom ik mij de laatste tijd steeds meer zorgen maak om onze vrijheid. Ik zie om mij heen namelijk een toenemende bereidheid om vrijheden van anderen in te perken om zo een schijngevoel van veiligheid voor onszelf te creëren. Een van onze wereldleiders neemt weer zonder schaamte het woord deportaties in de mond. Rechters die hem dat met de grondwet in de hand willen verbieden, die wil hij ontslaan. Tien jaar geleden was dit nog ondenkbaar, nu is het aan de orde van de dag.

Vrijheid is dus niet vanzelfsprekend. Er is voor gevochten, er is voor gebeden en vandaag precies 80 jaar geleden was die vrijheid voor ons hele land een feit. Alle reden dus voor een feest. Toen, en dat is het vandaag nog steeds. Misschien wel juist omdat vrijheid niet vanzelfsprekend is, moet je het elk jaar weer vieren. Ook om elkaar eraan te herinneren dat die vrijheid beschermd moet worden. Want zo weten we sinds een paar jaar: als je die vrijheid niet onderhoudt, als je je er niet voor inzet, dan is ie weg voor je er erg in hebt.

Zover is het gelukkig hier nog niet. Maar op twee uur vliegen hier vandaan, in Oekraïne in ons eigen Europa, is de vrijheid aan flarden geschoten. Of in het Midden-Oosten: de beelden uit Gaza benemen je soms de adem.

Ik weet niet hoe het u vergaat, maar ik voel me soms zo machteloos als ik die beelden zie. Het is zo groot. Je wilt misschien wel wat doen, maar wat? Ik ben nature niet zo’n demonstratietype. Mij zul je niet zo snel op straat zien met een vlag dat ik voor dit of tegen dat ben. Voor de duidelijkheid: ik vind dat geen onzin. Ik ben blij dat er mensen zijn die dat wel doen, om zo de aandacht te vestigen op veel onrecht. Maar ik zit nu eenmaal anders in elkaar. Is dat laf? Ik weet het niet…Er zijn volgens mij meerdere manieren om je voor de vrijheid in te zetten.

Bijvoorbeeld door te blijven luisteren naar elkaar. Dat klinkt heel simpel, maar is soms best lastig. Waarschijnlijk kent ieder van ons in zijn eigen omgeving wel mensen die anders denken, die anders zijn. Die ideeën hebben die jij misschien zelfs volslagen idioot vindt…

Maar, en dat is belangrijk, we hoeven de ideeën van de ander helemaal niet toe te juichen. We kunnen ze zelfs grondig afkeuren. Dat mag! Maar we moeten erkennen dat zij het recht en de vrijheid hebben om ongelijk te hebben. Net als wijzelf de vrijheid hebben er soms naast te zitten.

Maar goed: eerlijk is eerlijk…het is niet altijd makkelijk geduldig te blijven luisteren naar mensen met wie je het hartgrondig oneens bent. Maar je inzetten voor de vrijheid wil ook zeggen dat je die mensen ruimte geeft. Dat je probeert te begrijpen waarom ze denken zoals ze denken en dat je ze vooral niet afschrijft. Want vrijheid komt pas echt in gevaar als we elkaar loslaten, als we ons opsluiten in onze eigen bubbel, ons eigen gelijk. Dan duurt het namelijk niet lang of we hebben het over wij en zij, ontstaan er kampen die tegenover elkaar staan, elkaar het licht in de ogen niet gunnen. En hoe dat afloopt, leert ons de geschiedenis die we juist deze dagen in herinnering brengen.

Laten we daarom op een dag als vandaag vooral dankbaar zijn dat we hier in vrijheid mogen leven in het besef dat die vrijheid niet vanzelfsprekend is, en dat die kwetsbaar is. Maar ook dat wij, zoals we hier zitten, bij machte zijn die vrijheid te onderhouden en te beschermen. Moeilijk is het niet: kijk elkaar in de ogen, luister naar elkaar en blijf elkaar vooral vasthouden. Als u het niet al doet, is vandaag 5 mei, een mooie dag om ermee te beginnen.''